1 lis 2024

Józef Krupski (1917-1992) - biografia cymbalisty wileńskiego

Muzykant, cymbalista. Grał on przede wszystkim melodie z Wileńszczyzny: polki, walce, oberki, krakowiaki, kadryle i marsze, a także modne melodie (piosenki) z lat 30. XX w. Od dzieciństwa interesował się muzyką i przejawiał ku temu niezwykły talent. W Żeściunach pod Wilnem u swojego wuja Stanisława Marcinkiewicza uczył się grać na strunowych cymbałach wileńskich. W wieku 12 lat grał już na weselach i zabawach.

W 1935 roku Józef Krupski zaczął grać z harmonistą Teofilem (nazwisko nieznane). Repertuar wykonywali na słuch. Wspólnie zagrali około 50 wesel, przeważnie w okolicy Wilna.

Cymbalista Józef Krupski
Józef Krupski

Józef Krupski brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. W 1940 roku ożenił się z Janiną Sokołowską, z którą miał 4 synów i 2 córki. W 1942 roku został wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec, pracował w fabryce Opla. Po wojnie krótko mieszkał w Elblągu a na stałe osiedlił się w Kętrzynie. Przez wiele lat pracował w kętrzyńskich zakładach odzieżowych "Warmia". 

Po II wojnie światowej Józef Krupski nie grał przez wiele lat, nie miał instrumentu. Dopiero po przejściu na emeryturę w 1982 roku zbudował cymbały. Struny zakupił znajomy, natomiast drewno zostało pozyskane ze starej, drewnianej skrzyni po babce. Kołki do naciągania strun zostały wykonane w kętrzyńskiej cukrowni. Grał dla siebie, na imieninach i w domu dla relaksu. W 1986 roku zaczął uczyć gry swojego wnuka Andrzeja Zajko. Razem występowali podczas Suwalskiego Jarmarku Folkloru w Węgorzewie, Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, Turniejach Instrumentalistów Ludowych w Gryfinie, zdobywając tam nagrody i wyróżnienia.

Cymbalista Andrzej Zajko
Andrzej Zajko

Józef Krupski i Andrzej Zajko nagrywali dla Polskiego Radia, zachowały się ich nagrania w Radiowym Centrum Kultury Ludowej w Warszawie. Inne nagrania Józefa Krupskiego i jego wnuka spoczywają w archiwum Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

Pierwszym instrumentem Józefa Krupskiego były cymbały jego wuja, Stanisława Marcinkiewicza. Później stały się one własnością Józefa Krupskiego. Cymbały te pozostały w Wilnie. Drugim instrumentem były cymbały samodzielnie zbudowane w 1982 roku na wzór tych pierwszych. Instrument ten posiadał 17 pasm strun, po 5 strun w paśmie (łącznie 85 strun). W 1992 roku Józef Krupski zmodyfikował instrument, zmniejszył jego wymiary, a co najważniejsze ciężar. Niestety cymbały gdzieś zaginęły. W książce Edwarda Mojsaka "Szkoła gry na cymbałach", autor przedstawił między innymi strój cymbałów Józefa Krupskiego.

W 2012 roku Artur Jachimowicz, wykonał replikę cymbałów Józefa Krupskiego, na zamówienie jego wnuka Piotra. Powstały one na bazie zdjęć, filmów i wspomnianego stroju z książki Edwarda Mojsaka. Obecnie Piotr Krupski kontynuuje rodzinną tradycję gry na cymbałach. Same cymbały prezentują się znakomicie i są bardzo podobne do swego oryginału. Również drewniane pałeczki zostały wykonane w tym samym kształcie, jak pałeczki Józefa Krupskiego.

Cymbały Józefa Krupskiego
Cymbały Józefa Krupskiego (1989 r.)

Cymbały Piotra Krupskiego
Cymbały Piotra Krupskiego (2012 r.)

Zaginione cymbały Józefa Krupskiego po przeróbce (1992 r.)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz